ΠΟΣΟ ΝΕΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΛΥΚΕΙΟ ;

                           «Η ορθοφροσύνη είναι στον κόσμο το πράμα το καλυτέρα μοιρασμένο,

γιατί ο καθένας βρίσκει πως είναι τόσο καλά εφοδιασμένος  με ορθοφροσύνη,

ώστε κι εκείνοι ακόμα που ικανοποιούνται δυσκολότατα σε κάθε άλλο πράμα,

δεν έχουν τη συνήθεια να ποθούν περισσότερη απ’ όση έχουν»

                                                                                                    ( René Descartes )

 Έπειτα από αρκετές μέρες διαβούλευσης, με τις μικρές τροποποιήσεις που προέκυψαν από το αρχικό κείμενο, το νομοσχέδιο αναδιάρθρωσης της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης  της χώρας κατατέθηκε επιτέλους στη Βουλή για ψήφιση.

Έτσι θα έχουμε για αρκετά χρόνια ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, που θα διέπει το Λύκειο . Υποστηρίζω ότι θα ισχύσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, διότι αυτό έχει συμβεί με όλες τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις μέχρι τώρα. Παραδείγματος χάριν, το υπάρχον σύστημα είναι η μεταρρύθμιση Αρσένη, φυσικά κουτσουρεμένη και μπαλωμένη πολλάκις από τους εκάστοτε αντικαταστάτες του, αλλά έχει ηλικία 15 ετών.

Ο καινούργιος νόμος που έρχεται, θα κάνει τα πράγματα καλυτέρα η χειροτέρα; Περιέχει διατάξεις που θα ανεβάσουν το επίπεδο, η θα δώσουν το τελειωτικό χτύπημα στην ήδη παραπαίουσα λυκειακή εκπαίδευση, με όσα αυτό συνεπάγεται για τα επόμενα βήματα;

Υποτίθεται ότι εκτός των άλλων είναι αποτέλεσμα της γκρίνιας των πανεπιστημιακών, για το επίπεδο των μαθητών που φτάνουν στις πόρτες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς τις απαραίτητες γνώσεις. Μ’ αυτή την λογική, σαφώς ο νέος νόμος προβλέπει εντατικοποίηση στο Λύκειο. Το γεγονός ότι θα «μετράει» ο βαθμός από την Α΄ Λυκείου (της Α’ μόνο κατά 4% περίπου)  στον τελικό βαθμό εισαγωγής, θα αλλάξει την προσέγγιση μαθητών και καθηγητών για την εκπαιδευτική διαδικασία σε βασικά αλλά κυρίως και στα δευτερεύοντα μαθήματα, σε όλες τις τάξεις.  Το «έλα μωρέ Γεωγραφία έχουμε την επόμενη ώρα, σιγά μην ασχοληθούμε» δεν ισχύει πια. (Το: «Γεωγραφία» είναι ενδεικτικό)

Έτσι επιτυγχάνονται δυο στόχοι (τουλάχιστον αυτούς διακρίνω).

Πρώτον, οι καθηγητές αποκτούν την από χρόνια χαμένη ισχύ τους και οι μαθητές θα ’ναι αναγκασμένοι να ξανακαθίσουν στο θρανίο και να ασχοληθούν με μαθήματα, στα οποία πολλές φορές μέχρι τώρα δεν άνοιγαν κυριολεκτικά βιβλίο.

Δεύτερον, θα λυθεί σιγά σιγά ένα πρόβλημα που όλοι το συζητάμε. Εννοώ την πραγματικότητα σύμφωνα με την οποία,  οι των θεωρητικών σπουδών φτάνουν στο σημείο να μην μπορούν να κάνουν μια πρόσθεση  και αντίστοιχα οι θετικοί να είναι ανορθόγραφοι και να μην μπορούν να συντάξουν μια σωστή πρόταση στα ελληνικά. Η αναγκαστική ενασχόληση με όλα τα μαθήματα στο Λύκειο θα δώσει στους μαθητές αυτό που λέει ο τίτλος τους, δηλαδή Γενική Παιδεία.

Με τις παραπάνω γραμμές δεν υπερασπίζομαι το πνεύμα του νόμου. Ερμηνεία προσπαθώ να δώσω κι ο καθένας μπορεί να συμφωνήσει η όχι, με την τροπή που παίρνουν τα πράγματα.

Υπάρχουν βέβαια τα σημεία του νομοσχεδίου, που κατά την γνώμη μου αποτελούν αναντίρρητα λανθασμένες επιλογές και θα δημιουργήσουν προβλήματα .

Στην εποχή των Δεσμών, πριν δηλαδή την μεταρρύθμιση Αρσένη οι μαθητές ήταν υποχρεωμένοι να επιλέγουν Δέσμη στης οποίας τα μαθήματα εξετάζονταν και ευελπιστούσαν να εισαχθούν στις σχολές, που ανήκαν στην περί ης ο λόγος Δέσμη. Έτσι είχαμε το φαινόμενο, ειδικά με την 2^η Δέσμη που περιείχε τις Ιατρικές και λοιπές συναφείς σχολές, αφ’ ενός οι μαθητές να μην τολμούν να την επιλέξουν φοβούμενοι -και με το δίκιο τους- τον τεράστιο ανταγωνισμό, αφετέρου καλοί μαθητές που έγραφαν μεγάλους βαθμούς, όχι όμως αρκετούς για εισαγωγή στις λίγες και πολύ υψηλόβαθμες σχολές, να μένουν τελείως απέξω. Φυσική εξέλιξη ήταν να κατευθύνονται σε σχολές του εξωτερικού. Ταυτόχρονα έβλεπαν συμμαθητές τους με χαμηλότερες βαθμολογίες να περνούν σε Πολυτεχνεία κλπ. Δηλαδή τιμωρούσαμε τα καλά μυαλά για τις προσδοκίες τους και τα προωθούσαμε σε Πανεπιστήμια της Ευρώπης

Μια μικρή αλλά σημαντική λεπτομέρεια ήταν ότι η επιλογή των επιθυμητών σχολών γινόταν πριν βγουν τα αποτελέσματα. Αυτό είχε σαν συνέπεια να μην γνωρίζουν που τελικά θα βρεθούν, αφού δεν υπήρχε η δυνατότητα της σύγκρισης της βαθμολογίας τους με τις βάσεις της προηγούμενης χρονιάς.

Όταν θεσπίστηκε το υπάρχον σύστημα με τις κατευθύνσεις, όλη αυτή η ιστορία σταμάτησε. Τα παιδιά απέκτησαν το δικαίωμα να επιλέγουν σχολές από 2 επιστημονικά πεδία, όποια νόμιζαν καλυτέρα από τα πέντε συνολικά. Ένας μαθητής της Θετικής κατεύθυνσης μπορούσε (και για 2 ακόμα χρόνια θα μπορεί ) να επιλέξει πρακτικά να σπουδάσει, σε όποια σχολή του αρέσει. Από Φιλολογία και Ιατρική μέχρι Πολυτεχνείο και Οικονομικά. Οι βαθμοί ανακοινώνονται πριν την κατάθεση των μηχανογραφικών, άρα ο καθένας ξέρει την γκάμα σχολών στην οποία μπορεί να ελπίζει.

Με το νέο νομοσχέδιο επιστρέφουμε στην προ 15ετιας πραγματικότητα. Οι μαθητές από την Β΄ Λυκείου επιλέγουν Ομάδα Προσανατολισμού και στο τέλος της Γ΄ έχουν την δυνατότητα να επιλέξουν μόνο ένα επιστημονικό πεδίο. Τα επιστημονικά πεδία είναι 5 και οδηγούν προς συγκεκριμένες ομάδες σχολών. Όποιοι λοιπόν τολμήσουν να δηλώσουν επιστήμες υγείας, θα πρέπει να είναι πολύ σίγουροι για τον εαυτό τους. Αυτό θα μειώσει δραστικά τον αριθμό των υποψηφίων σ’ αυτό το πεδίο. Αλλά κι αυτοί που θα το τολμήσουν, κινδυνεύουν να μείνουν εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, παρότι μπορεί να έχουν υψηλούς βαθμούς.

Χρησιμοποιώ σαν παράδειγμα το επιστημονικό πεδίο με τις επιστήμες υγείας επειδή είναι το πιο κραυγαλέο, αλλά το ίδιο ισχύει και για τα υπόλοιπα τηρουμένων των αναλογιών. Δεν επιτρέπεται εν ολίγοις στον υποψήφιο αλλαγή άποψης στη μέση της χρονιάς   Πρόκειται για  μια παράλογη τιμωρία προθέσεων. Και δεν υπάρχει  λογική εξήγηση γιατί έπρεπε να συμπεριληφθεί στο σχεδιασμό του Υπουργείου.

Ένα δεύτερο σημείο, που κατά την γνώμη μου θα δημιουργήσει προβλήματα, είναι ο αριθμός των ωρών διδασκαλίας στα περισσότερα μαθήματα των Ομάδων Προσανατολισμού της Γ΄ Λυκείου.  Προβλέπονται από το ωρολόγιο πρόγραμμα σε εβδομαδιαία βάση, 11 ώρες Αρχαία κι 6 ώρες Ιστορία για τις Ανθρωπιστικές σπουδές. Αντίστοιχα 8 ώρες Μαθηματικά κι 6 ώρες Φυσική η Χημεία στις Θετικές Σπουδές κι ανάλογα ωράρια Οικονομίας και Πολιτικών Επιστημών στις άλλες Ομάδες Προσανατολισμού.  

Μειώνονται τα μαθήματα κι αυξάνονται οι ώρες για να καλυφθεί το 35ωρο. Όμως έτσι η εξεταστέα ύλη σ’ αυτά τα μαθήματα θα φτάσει σε δυσθεώρητα μεγέθη. Και οι μαθητές θα κληθούν να την αντιμετωπίσουν σε εξετάσεις που θέλουμε όλοι να πιστεύουμε ότι θα διατηρηθούν αδιάβλητες. Δημιουργείται λοιπόν μια λανθασμένη εντύπωση. Η μείωση των μαθημάτων σε 4 που προπαγανδίζεται σαν ελάφρυνση του βάρους για τους μαθητές, ουσιαστικά θα σημαίνει αύξηση του όγκου δουλειάς, δυσανάλογα μεγαλύτερη.

Όλα αυτά επισκιάστηκαν από την κόντρα των καθηγητών Πληροφορικής με τους Χημικούς και όχι μόνο. 
Η επανεισαγωγή της Πληροφορικής  – είχε κοπεί αρχικά - σαν μάθημα Γενικής Παιδείας αλλά όχι Πανελλαδικά εξεταζόμενο και η διατήρηση της Χημείας με βάση τον αρχικό σχεδιασμό οφείλονται σε μια μικροπολιτική αντιμετώπιση των συντεχνιών. Η λογική του «πρόσθεσε μια ώρα στην Α΄και 2 ώρες στην Β΄, άφησε και τα καλλιτεχνικά, κόψε λίγο απ’ τις ξένες γλώσσες» δεν πείθει ότι είναι μέσα στη φιλοσοφία της μεταρρύθμισης. Απλώς τακτοποιήθηκε το πρόγραμμα με βάση τον αριθμό των καθηγητών που προβλέπεται ν’ απομείνουν στο Δημόσιο Σχολείο. Έτσι. Για να μην έχουμε την ψευδαίσθηση ότι ξαφνικά σε τούτη την χώρα αρχίσαμε να λειτουργούμε όπως οι κουτόφραγκοι, δηλαδή με όραμα, στρατηγικό σχεδιασμό και μετρήσιμα αποτελέσματα.

Ας ελπίσουμε τουλάχιστον ότι, τα προεδρικά διατάγματα και οι διευκρινιστικές εγκύκλιοι που θα συνοδεύσουν το νέο νόμο, θα αμβλύνουν όλα τα παραπάνω.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ το Σάββατο 7 - 9 - 2013