Για την Τράπεζα Θεμάτων

Και ιδού. Έχουμε Τράπεζα Θεμάτων σε λειτουργία και έτοιμη προς χρήσιν. Όλοι εμείς που δεν το πολυπιστεύαμε, δηλαδή θεωρούσαμε ότι δεν θα προφτασουν μ’ αυτούς τους ρυθμούς χελώνας που γενικώς πάει το Υπουργείο Παιδείας, διαψευσθήκαμε οικτρά. Έτσι για να αποκτήσουμε εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Εμπιστοσύνη, που χρόνια τώρα δεν έχουμε βλέποντας πως λειτουργεί το γκαζοζέν της εκπαίδευσης στην ανάδελφη ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα.

Έχουμε λοιπόν αυτό το εργαλείο του νέου συστήματος, το οποίο ως αρχική σύλληψη δεν ήταν κακό και πιθανόν θα έλυνε και κάποια προβλήματα σε σχέση με το επίπεδο γνώσεων που πρέπει να προσφέρει η δευτεροβάθμια εκπαίδευση στα παιδιά.

Το σημείωμα αυτό δεν φιλοδοξεί να σχολιάσει το εκπαιδευτικό σύστημα στο σύνολο του. Προτιμώ να επικεντρωθεί στην ουσία της Τράπεζας Θεμάτων. Πρόκειται για συλλογές θεμάτων, μια για κάθε μάθημα της Α’ Λυκείου, οι οποίες συγκεντρώθηκαν μετά από ανοιχτή πρόσκληση για προσφορά στην εκπαιδευτική κοινότητα, που περιλαμβάνουν γύρω στα τριακόσια θέματα σε κάθε μάθημα (ασκήσεις, ερωτήσεις, κλπ). Φαντάζομαι ότι κάποια επιτροπή θα κοσκίνισε τα θέματα ως προς την επιστημονική τους αρτιότητα και αυτό ήταν. Την έδωσαν στο κοινό τρεις μέρες πριν τις εξετάσεις, ώστε να μην υπάρχει χρόνος για να λυθούν κι απαντηθούν όλα τα θέματα από φροντιστές και μαθητές. Τις επόμενες χρονιές που θα εμπλουτισθούν και ο αριθμός των περιεχομένων τους θα αυξηθεί υπέρμετρα, μπορεί να είναι ανοιχτή όλο τον χρόνο, αλλά πάλι λόγω όγκου θα είναι αδιανόητη όποια προσπάθεια απομνημόνευσης. Όλα αυτά είναι καλά, τα ξέραμε, τα περιμέναμε και είναι στο πνεύμα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Αυτό που γεννήθηκε σαν πρόβλημα από προχθές, είναι αυτά καθ’ εαυτα τα θέματα. Πρόκειται για προβλήματα και ασκήσεις που έχουν ασάφειες, έχουν παραλείψεις, έχουν επιστημονικές ανακρίβειες, αρκετά είναι μεν εντός διδακτέας ύλης αλλά στα όρια της. Πρόκειται για προβλήματα με επίφαση εργαστηριακής έρευνας και είναι ζήτημα προς διερεύνηση αν οι μαθητές καταλαβαίνουν τι σημαίνει φωτοπυλη και τι τους χρειάζεται. Δεν επικεντρώνω την κριτική στα θετικά μαθήματα. Ακόμη και δευτερεύοντα μαθήματα που πάντα οι μαθητές τα θεωρούσαν εύκολα, έχουν προβληματικά θέματα και άρα απρόσμενη δυσκολία. Για τις ξένες γλώσσες, που συνήθως τα παιδιά έχουν υψηλότερο επίπεδο απ’ αυτό του σχολείου λόγω διπλωμάτων, σε forum καθηγητών γράφονται και συζητούνται διάφορα αρνητικά σχόλια,  για το είδος των θεμάτων, την δυσκολία τους, ακόμα κι αν είναι εντός διδακτέας ύλης.

Ας δεχτούμε ότι όλα αυτά είναι υπερβολές, ή είναι η συνηθισμένη γκρίνια απέναντι σε καθετί καινούργιο και τύποις τα περιεχόμενα στην Τράπεζα Θεμάτων είναι συμβατά με την διδακτέα ύλη. Επ’ ουδενι όμως δεν είναι ίδιου επιπέδου με το σχολικό βιβλίο, που αποτελεί μπουσουλα για το επίπεδο δουλειάς που πρέπει μαθητές και καθηγητές να πραγματοποιήσουν, στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.  Με απλά λόγια, οι μαθητές στην μεγάλη τους πλειοψηφία δεν είναι έτοιμοι για τέτοιο επίπεδο διαγωνισμάτων. Αν μάλιστα δεν είχαν φροντιστηριακή υποστήριξη και περιμένουν μόνο απ’ την σχολική προετοιμασία,  θα δυσκολευτούν πάρα πολύ στις εξετάσεις με τα αναμενόμενα βεβαίως αποτελέσματα.

Γιατί συμβαίνουν ολ’ αυτά; Διότι η εκπαίδευση δεν αποτελεί προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις από την μεταπολίτευση και δώθε. Φάγαμε δεκαετίες να συζητάμε την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Θεωρήθηκε επιτυχία το γεγονός ότι κάθισαν δυο κόμματα στο τραπέζι ως δείγμα διακομματικής στην επιτροπή Μπαμπινιώτη, ενώ θάπρεπε να ντρεπόμαστε που δεν το είχαμε καταφέρει μέχρι τότε. Το αποτέλεσμα ήταν μια μεταρρύθμιση που σχεδίασε ο τελευταίος υπουργός στο γόνατο και καταλήξαμε τελευταία στιγμή με ένα πακέτο θεμάτων ανά μάθημα για το οποίο κανείς δεν ήταν προετοιμασμένος. Οι «αρμόδιοι» του Υπουργείου Παιδείας επαναλαμβάνουν την γνωστή από τι Πανελλήνιες εξετάσεις συνταγή τους. Δεν τους ενδιαφέρει να εξετάσουν τις γνώσεις των υποψηφίων και μαθητών γενικότερα. Λειτουργούν με την λογική: «Νομίζεις ότι έχεις διαβάσει κι είσαι προετοιμασμένος; Κοίτα τώρα που θα σε πιάσω να μην τα ξέρεις …»

Το σύστημα με την Τράπεζα Θεμάτων στην βάση είναι σωστό. Θα αντικαταστήσει μάλιστα σε μεγάλο βαθμό τα εξωσχολικά βοηθήματα που πλημμυρίζουν την αγορά και αποτελούν ένα επιπλέον έξοδο γιατον οικογενειακό προϋπολογισμό. Το επίπεδο δυσκολίας των θεμάτων πρέπει να είναι άμεσα εξαρτημένο από το τι θέλουμε ως κοινωνία για την εκπαίδευση των παιδιών μας. Και φυσικά τα βιβλία που τους παρέχουμε να μην είναι γραμμένα σε ένα τρίμηνο. Διότι έτσι γίνεται δυστυχώς Παρέχουμε σχολικά βιβλία τα οποία είναι έτοιμα από την ημέρα της προκήρυξης  μέχρι την παράδοση τους στο τυπογραφείο  σε διάστημα περίπου τριών μηνών. Ένα ενδιαφέρον άρθρο για το θέμα  έχει γράψει η Λώρη Κέζα πριν λίγο καιρό: http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=597424

Έτσι έχουμε καταλήξει να παρέχουμε fast food εκπαίδευση αλλά τώρα με την Τράπεζα Θεμάτων, να απαιτούμε υψηλού επιπέδου αποτελέσματα. Μάλλον δεν είναι εφικτό.

Εξ άλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στην εκπαίδευση εμφανίζεται το φαινόμενο της αναπαραγωγής. Οι δάσκαλοι κι οι καθηγητές που θα πάρουν πτυχίο πιθανόν ημιμαθείς, θα διδάξουν τις επόμενες φουρνιές, σε ένα καθοδικό σπιράλ ποιότητας.  Έτσι θα συναντάμε μαθηματικούς που θα λένε αυτάρεσκα ότι δεν ξέρουν γεωμετρία, άλλωστε σε τι τους χρειάζεται (ήδη συμβαίνει αυτό) , ή  άλλους θετικών επιστημών που πιστεύουν ότι μας ψεκάζουν και αλλοιώνεται το DNA (....)του νερού!

Και για να παραφράσουμε ελαφρά τον Λαπλας, η σημερινή κατάσταση, στην οποία βρισκόμαστε, είναι αποτέλεσμα προηγούμενης και αιτία του μέλλοντος μας. Όσο ντετερμινιστικό κι αν ακούγεται αυτό, δυστυχώς επιβεβαιώνεται συνεχώς.


Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελευθερία την Παρασκευη 30-5- 2014